Lezen | Signaalwoorden

Signaalwoorden geven een verband aan tussen zinnen of alinea's. Hieronder staat een overzicht van de meest voorkomende signaalwoorden en de tekstverbanden waarbij ze horen.

Tegenstelling

maar, echter, daarentegen, al(hoewel), (des)ondanks, toch, doch, integendeel, enerzijds … anderzijds, niettemin, in tegenstelling tot, daar staat tegenover dat, terwijl (in de betekenis van ofschoon, hoewel).

Oorzaak-gevolg

(De mens heeft niets te kiezen, zit met de gevolgen opgescheept)

doordat, door, de oorzaak is…, zodat, daardoor, dus, dit leidt tot, het gevolg/resultaat/effect (daarvan) is, hierdoor, waardoor, te danken aan, te wijten aan, ten gevolge van

Reden-gevolg

verklaring, argument, uitleg (De mens kan invloed uitoefenen, heeft keuzes)

aangezien, omdat, want, immers, namelijk, vanwege, wegens, daarom, waarom

Opsomming

en, ook, ten eerste, ten tweede, een ander.., daarbij, daarnaast, voorts, verder, bovendien, niet alleen … maar ook, zowel … als, noch … noch, ten slotte, enzovoort, eveneens, evenals, tevens, dan, vervolgens, ofwel, of…of

Doel

om … te, opdat, daartoe, met de bedoeling te/om, de bedoeling is, voor, om, waarmee,

Middel

door … te, door middel van, met behulp van, daarmee, met, op die/deze manier

Tijd

eerst, dan, toen, vroeger, later, terwijl, al, wanneer, nadat, daarna, voordat, tot nu toe, plots, plotseling, reeds, wanneer, aanvankelijk, inmiddels, sinds

Vergelijking

zoals, als, zowel … als, alsof, eveneens, evenzeer, op dezelfde wijze, net als, in vergelijking met, zo ook, evenals, eenzelfde, soortgelijke, hetzelfde/dezelfde als, vergeleken met, ook, ten opzichte van

Volgorde

eerst, hierna, daarna, vervolgens, ten slotte, ten eerste, ten tweede, voordat, nadat, vroeger, later, oorspronkelijk, intussen

Voorbeeld / toelichting

zoals, zo, bijvoorbeeld, ter illustratie, stel, neem, denk hierbij aan, dat komt voor bij, dat is het geval bij, onder meer, onder andere

Samenvatting

samenvattend, kortom, alles bij elkaar genomen, om kort te gaan

Conclusie

dus, vandaar, om die redenen, dan ook, dat betekent, concluderend, kortom, aldus, hieruit volgt

Overeenkomst

ook, eveneens, hetzelfde

Voorwaarde

als, indien, wanneer, onder voorwaarde dat, mits, tenzij


Signaalzinnen

Om de opbouw van een tekst goed te begrijpen kun je ook letten op signaalzinnen. Soorten en voorbeelden van signaalzinnen staan hieronder:

Signaalzin: Aankondigend

Ik zal hier enkele voor- en nadelen van … bespreken.

Maar aan het systeem kleven ook enkele bezwaren.

Hoe is … te verklaren?

Signaalzin: Terugblikkend

Van de besproken verklaringen lijkt de laatste me het meest aannemelijk.

Signaalzin: Aankondigend en terugblikkend

Welke conclusie kunnen we nu uit bovenstaande onderzoeksresultaten trekken?